पगारदार कर्मचाऱ्यांना दोन योजनांअंतर्गत (कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी (EPF) आणि कर्मचारी निवृत्तीवेतन योजना (EPS), दोन्ही EPFO द्वारे शासित) भविष्य निर्वाह निधी आणि पेन्शन लाभ मिळतात. सध्या दोन प्रकारच्या कर्मचाऱ्यांना ईपीएस लागू आहे. पहिले म्हणजे ज्यांचे मूळ वेतन आणि डीए १५,००० रुपयांपेक्षा कमी आहे. तर दुसरे, १ सप्टेंबर २०१४ रोजी किंवा त्यापूर्वी EPF चे सदस्य असलेले. यावेळी, पगार जरी एक लाख रुपये असला तरी ईपीएससाठी कमाल मर्यादा १५ हजार इतकीच मानली जाईल. त्यानुसार, ८.३३ टक्के शेअरसाठी केवळ १,२५० रुपये EPS मध्ये जमा केले जातील.
पेन्शन कोणत्या आधारावर
आता पेन्शन गणनेच्या सूत्रानुसार नोकरीच्या गेल्या पाच वर्षांच्या मासिक सरासरी पगाराची नोंद करा. नंतर EPS च्या मर्यादेत किती वर्षे योगदान दिले ते पहा. २० वर्षांपेक्षा जास्त योगदान दिल्यास दोन वर्षे अतिरिक्त जोडा. सरासरी पगार आणि EPS च्या वर्षांची संख्या गुणाकार करा आणि ७० ने भागल्यावर समोरील रक्कम ही पेन्शनची रक्कम असेल.
कोण अर्ज करण्यास पात्र?
कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधीमध्ये संपूर्ण मूळ वेतनावर योगदान देणारे सर्व कर्मचारी अर्ज करण्यास पात्र आहेत. ज्या कर्मचाऱ्यांनी EPS मध्ये योगदान दिले आणि १ सप्टेंबर २०१४ पूर्वी प्रत्यक्ष पगारावर उच्च पेन्शनसाठी संयुक्त पर्यायाचा वापर केला नाही, ते आता वर्धित पेन्शनसाठी अर्ज करू शकतात. तसेच कर्मचारी आणि निवृत्ती वेतनधारकांनी भविष्य निर्वाह निधीमधून निवृत्ती वेतन निधीमध्ये समायोजन करण्यासाठी आणि निधीमध्ये पुन्हा जमा करण्यासाठी ईपीएफओला कंपनीसह संयुक्त संमती दिली पाहिजे.
त्याबद्दल काय चांगले?
उच्च पेन्शनचा पर्याय निवडण्याचा मुख्य फायदा म्हणजे की तुम्हाला पेन्शन कॉर्पस तयार करण्याची संधी मिळते. जर तुम्हाला नियमित उत्पन्नाची गरज असेल, जास्त खर्च करण्याची प्रवृत्ती असेल आणि बचत करण्यास त्रास होत असेल तर हे विशेषतः फायदेशीर आहे. जर कोणी तरुण EPS मध्ये सामील झाले तर पेन्शनची रक्कम वाजवी असू शकते, अन्यथा रक्कम लहान असू शकते.
काय इतके अयोग्य?
एक तर, तुमच्याकडे पीएफमध्ये असलेले पैसे, जे करमुक्त आहेत (काही निर्बंधांच्या अधीन), कमी होतील. तुमचा संपूर्ण पीएफ कॉर्पस तुमच्या मृत्यूनंतर तुमच्या जोडीदाराला आणि मुलांना किंवा नॉमिनीला मिळतो. पेन्शनच्या बाबतीत तुमच्या जोडीदाराला तुमच्या पेन्शनपैकी फक्त ५०% मिळण्याची शक्यता आहे. तसेच एखाद्याचा लवकर मृत्यू झाला गंभीर आर्थिक नुकसान होईल.