हिंडेनबर्गच्या अहवालामुळे फक्त अदानी समूहालाच नाही, तर अदानींच्या गुंतवणूकदारांनाही मोठा धक्का बसला आहे. अदानी समूह आणि कंपनीच्या स्थितीबद्दल हिंडेनबर्गच्या दाव्यादरम्यान एनरॉन घोटाळ्याची जोरदार चर्चा रंगली आहे. अमेरिकेचे माजी ट्रेझरी सेक्रेटरी आणि हार्वर्ड युनिव्हर्सिटीचे अध्यक्ष लॅरी समर्स यांनी अलीकडेच, “अदानी समूहाचे संकट अमेरिकेतील २००१ मधील एनरॉन मोमेंटची आठवण करून देणारे आहे,” असे म्हटले. यादरम्यान, आता एनरॉन घोटाळा काय होता त्याची एवढी चर्चा का होतेय? हे समजून घ्या.
एनरॉन घोटाळा आहे तरी काय?
लॅरी समर्स म्हणाले की, अदानी वाद भारतासाठी एनरॉनसारखे आहे. त्यांनी स्पष्टपणे अदानी यांचे नाव घेतले नसले तरी त्यांनी त्याच संदर्भाने विधान केले. आता एनरॉन घोटाळ्याबद्दल बोलायचे तर कमी-अधिक प्रमाणात अदानी-हिंडेनबर्ग वादाप्रमाणेच एनरॉन चळवळ अमेरिकेत झाली. २००१ मध्ये एनरॉन या अमेरिकन ऊर्जा कंपनीतही असाच घोटाळा उघडकीस आला होता. न्यूयॉर्क स्टॉक एक्स्चेंजमधील सर्वात प्रमुख कंपन्यांपैकी एनरॉन एक होती. त्याला स्टॉक एक्सचेंजची ‘डार्लिंग’ कंपनी म्हटले जायचे.
२००० च्या अखेरीस कंपनीच्या खात्यांमध्ये फेरफार, कर्ज लपविण्याचा प्रयत्न असे प्रकरण उघडकीस आले. हिंडेनबर्गने ज्या प्रकारे अदानी समूहाबाबत खुलासा केला, तसाच खुलासा अमेरिकेतील शॉर्ट सेलर जिम चॅनोस यांनी एनरॉनबाबत केला होता. कंपनीने त्यांच्या खात्यांमध्ये फेरफार केल्याचे निष्पन्न झाले. एनरॉनने सिक्युरिटीज एक्सचेंज कमिशनकडे आपले लेखा मानक बदलण्याचे आवाहन केल्यास त्यांना कळले. आणि त्यांनी घेतलेल्या कर्जाच्या हिशेबातून ही माहिती लपवण्याचा त्यांचा प्रयत्न होता.
अदानी संकटात एनरॉन कुठे?
एनरॉनची अकाउंटिंग फसवणूक, त्रुटी आणि कर्जाची माहिती लपविण्याचा प्रयत्न जिमने बारकाईने उघड करणे सुरू केले. आणि माहिती येताच एनरॉन कंपनीच्या उच्चपदस्थ अधिकाऱ्यांना राजीनामा देणे भाग पडले. कंपनीच्या शेअर्समध्ये घसरण झाली असून कंपनीच्या शेअर्सची किंमत, जी २००० मध्ये $८०-८५ च्या जवळपास होती, २००१ मध्ये शून्यावर पोहोचली. अशाप्रकारे कंपनीचं दिवाळं निघालं. घोटाळा समोर आल्यानंतर अमेरिकी सरकारने आपल्या कायद्यात बदल केला. त्यामुळे आजही अमेरिकेच्या इतिहासात हा एक मोठा मुद्दा मानला जातो. अमेरिकन सरकारने सरबनेस-ऑक्सले कायदा हा नवीन कायदा लागू केला. अशाप्रकारे अमेरिकन सरकारने कॉर्पोरेट अकाउंट, कॉर्पोरेट फायनान्सच्या पद्धती बदलल्या.
अशा स्थितीत अमेरिकेतील शॉट सेलर जेम्स कोरसने एनरॉन आणि कंपनीच्या शेअर्सबद्दल खुलासे केले, तसेच हिंडनबर्गच्या दाव्यानंतर अदानी समूहाबाबतही काहीसे घडताना दिसत आहे. त्यामुळे आता आगामी काळात अदानी समूहाशी संबंधित अनेक घडामोडींवर सर्वांचीच नजर राहील.