डॉ.किर्ती आंधळकर यांचा मौखिक आरोग्य दिनानिमित्त विशेष लेख: मुखाचा कॅन्सर आणि त्याबरोबर मुखाचे अनेक आजार ही भारतीयांपुढची सध्याची मोठी समस्या होऊन बसली आहे. अगदी लहानांपासून ते वृद्धांपर्यंत सर्वांनाच मौखिक समस्यांना सामोरे जावे लागते आहे. मौखिक आरोग्य विषयी सर्वानी जागरूक राहून, आपल्याला मौखिक आजार होणार नाहीत यासाठी सर्वानी काळजी घेतली पाहिजे. आज २० मार्च हा दिवस मौखिक आरोग्य दिन म्हणून साजरा केला जातो, जेणे करून मौखिक आरोग्य विषयी चर्चा व्हायला हवी.

मुळात आपल्या मुखाची रचना कशी आहे?, त्याची काळजी कशी घ्यावी?, मौखिक आजार होऊ नये यासाठी आपण काय उपाययोजना करणे अपेक्षित आहे? या सर्व गोष्टी थोड्या किचकट वाटत असल्या तरी, त्याबद्दल सोप्या भाषेत अधिक जाणून घेण्याचा प्रयत्न आजच्या लेखात करू.

मानवी मौखिक रचना मुख्यत्वे दोन भागामध्ये विभागली जाते. १) मांसल भाग – यामध्ये जीभ, हिरडी, गाल इत्यादी चा समावेश होतो. २) कठीण भाग – यामध्ये मुख्यते दातांचा सहभाग आहे. दातांची रचना देखील मानवी शरीरामध्ये थोडी वेगळी आहे .मुख्यत्वे दात बाहेरून कठीण असून त्यामध्ये दातांचा गाभा समाविष्ट आहे. त्यालाच इंग्रजी मध्ये पल्प म्हणले जाते. या पल्प ला बाहेरून संपूर्ण डेंटीनचे आवरण आहे. याच डेंटीन ला हिरड्यांच्या वर एनॅमल चा मुलामा असतो तर मुळांच्या भागाला सिमेंटम च मुलामा असतो. एनॅमल आणि डेंटीन हे दोन्ही महत्वाचे भाग असून ते असंवेदनशील असतात. तर पल्प हा जो भाग आहे तो अति-संवेदनशील असतो. थोडंस किचकट आहे, समजलं नसेल तर जास्त काळजी करू नका. आपली समस्या मूळ असते, ती म्हणजे दाताला कीड लागणे ती नेमकी काय असते हे समजून घेण्यासाठी थोडीशी रचना आपण पाहिली.

दातांचे विविध आजार थोडे विस्तृत पाहू-

१) दाताला कीड लागणे- तर आपल्या दाताला कीड लागते, ती बाहेरून लागते, म्हणजेच कमी संवदेनशील भागात जेव्हा ही कीड असते तेव्हा रुग्णाला त्याची अजिबात जाणीव होत नाही. कारण त्याची वेदना फार कमी आणि क्षणिक असते. जास्तीत जास्त कधी तरी थंड पाणी पिताना, आईस्क्रीम खाताना वगेरे त्याने चमक जाणवते. पण अशा दुखण्याला कोण घाबरतो? गार लागले कि दुखतंय ना? तर ठीक आहे मग गार खाणे कमी करायचे हा घरगुती उपचार बऱ्याच वेळा केला जातो. असेच दिवसामागून दिवस जातात आणि एखाद्या रात्री दात खूप च ठणकायला लागतो. आपसूकच आपली पावले डेंटिस्ट कडे जायला वळतात. डेंटिस्टने चेकिंग केल्यानंतर असे लक्षात येते, की आता यावर दात किंवा दाढ उपटून काढणे अथवा त्याचे रूट कॅनाल करण्याखेरीज कोणताही ठोस उपाय नाही.

अवकाळी पावसाचा सोलापूर जिल्ह्याला तडाखा; डोळ्यात पाणी, मदतीसाठी शेतकऱ्याने फोडला टाहो

२) हिरड्यातून रक्त येणे किंवा हिरड्या सुजणे- दात हे हाडांच्या खोबणी मध्ये बसवलेले असतात. दातांची मुळे ही हाडांना एका तंतुमय अशा पदार्थांनी घट्ट आवळून धरलेले असतात. त्यांनाच पेरीओडोंशियल लिगामेंट असे इंग्रजी मध्ये बोलले जाते. दातांच्या हिरड्यांवर बरेच दिसांपासून बुरशीजन्य पदार्थ अर्थात कॅलक्युलस जमा होतो यालाच काहीजण पिठी दात असे देखील समजतात. यामधे जंतूंची वाढ होऊन ते जंतू हिरड्या व त्यांच्या अवतीभोवती असलेले तंतूमय पदार्थ वा सपोरटिंग हाडं यांना अपायकारक हानि घडवून आणतात. रुग्णाला हिरड्या सुजणे, हिरड्यांमधून रक्त येणे असे परीणाम दिसायला लागतात. परंतु बहुतेक लोक गैरसमज करतात की, असा त्रास हा ब्रश मुळेच होत आहे आणि दात घासण्या साठी ब्रशच वापरायचा बंद केला जातो. परिणामी दात नीटपणे स्वच्छ होत नाहीत. जंतूचा संसर्ग अधिक वाढला जातो. दाताभोवती असणारी सपोर्ट सिस्टीम ढासळून पडायला लागते. याचाच दुष्परिणाम असा होतो की, चांगले दात सहजरीत्या हलायला लागतात आणि दुखायला लागतात आणि आपल्याला डेंटिस्टची आठवण येते. चेकिंग मध्ये लक्षात येते की झालं आता त्या दाताला अंतिम राम राम करायची वेळ आलेली आहे.

३) तोंडाला चट्टे पडणे- कधीकधी अचानक तोंडामध्ये चट्टे पडलेले आहेत किंवा तोंड पूर्ण उघडले जात नाही असं जाणवायला लागत. तरी देखील त्याचा बहुतेक लोकाना त्रासच नसतो आणि सपशेल अशा लक्षणांची दखल न घेता दुर्लक्षित केले जातात. मग एखाद्द्या दिवशी तोंडात गाठ आली आहे असं जाणवत आणि तेव्हा कूठे डॉक्टरचा सल्ला घ्यावा असा वाटायला लागत आणि डॉक्टरकडे गेल्यावर लक्षात येते की, आता फार उशीर झालेला असून रुग्णाला मुखाचा कर्करोग संसर्ग होवून आजार वाढलेला आहे. हा धोका मरणपरत्वे येवून ठेपतो किंवा शास्त्रक्रियेद्वारा तोंडाचा कर्करोगग्रस्त काही भाग कायमचा काढून टाकावा लागणे असा उपचार करण्याशिवाय पर्याय नाही हे लक्षात येते. यासाठी लागणारा भरमसाठ पैसा हा तर आणखी वेगळा विषय आहे.

तर, आपण वर पाहिलेले ३ हे सर्रासपणे होणारे मौखिक आजार आहेत. मौखिक आरोग्याच्या लहान सहान समस्यांना दुर्लक्ष करून आपण या आजारांना निमंत्रित केलेले असते. दातांची संख्या जरी ३२ असली तरी, सर्व दातांची आपल्या गरज असते. अपवाद फक्त असतो तो म्हणजे, काहींना असलेल्या निरुपयोगी अक्कलदाढा. दात आपल्यासाठी आयुष्यभर सोबती म्हणून आपली साथ निभावतात. त्यांची वेळोवेळी काळजी घेतली आणि प्राथमिक उपाय केले तर ते फार सोपे असतात. दाढ जेव्हा थोडीशी काही क्षणापूर्तीच दुखलेली असते तीच वेळ असते की त्यामध्ये फिलिंग करून घेणे आणि पुढची हानि टाळणे. त्यामुळे दात तर वाचतातच आणि खर्च ही कमी येतो आणि जीवघेण्या दुखरा अनुभव देखील टाळला जातो. तसेच हिरड्यांच्या आजाराबद्दल देखील जागरूकता ठेवून वेळीच त्यांना मशीन च्या साह्याने स्वच्छ साफ करून निरोगी ठेवता येते, त्यामुळे ते न हलता घट्ट जखडून निरोगी राहतात अगदी आयुष्यभर.

उद्धव ठाकरेंकडून सहकाऱ्यांच्या विरोधातच कारस्थान; ४ नेत्यांची नावे घेत शिंदेंचा खळबळजनक दावा

मुळात आपल्यला मौखिक आजार होऊ नये आणि मुखाचे आरोग्य निरोगी ठेण्यासाठी खालील गोष्टींचा आपण अवलंब केला पाहिजे.

१) तोंडामध्ये असणारे चट्टे इत्यादी यावर ताबडतोब उपचार केल्यास कर्करोगाचा अटकाव करता येतो.
२) आरोग्यास हानिकारक पदार्थांचे सेवन कटाक्षाने टाळावे. (मिश्री, तंबाखू, गुटखा, सुपारी, अतिगोड पदार्थ, चिकट पदार्थ इत्यादी)
३) दररोज सकाळी उठल्यानंतर आणि रात्री झोण्यापूर्वी टूथब्रश आणि टूथपेस्ट ने दात स्वच्छ करावे.
४) दर तीन महिन्यांनी टूथब्रश बदलणे आवश्यक आहे. वाकडे झालेली टूथब्रश च्य केसांनी दातांच्या फटी साफ होत नाहीत.
५) सिस्टेमाटिक डीसिज (मधुमेह, उच्च रक्तदाब इत्यादी.) असणाऱ्या रुग्णांनी दातांची विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. या लोकांमध्ये दंत आरोग्याच्या तक्रारी प्रामुख्याने जास्त आढळून येतात.
६) वेडेवाकडे दात स्वच्छ करण्यासाठी अडथळा येतो यासाठी ते वेळेत सरळ करून घेतल्यास फायदेशीर ठरते .
७) तोंडाच्या दोन्ही बाजूंनी खाणे कधीही उत्तम काही समस्येमुळे रूग्ण जर एकच बाजूने खात असेल तर त्यामुळे खाणाऱ्या बाजूचे दात घासले जावून जबड्याच्या सांध्यांचे, विरुद्ध बाजूला पिठी दात होण्याचे अशा काही समस्यांना सामोरे जावे लागते.
८) एखादा दात काही कारणाने काढला गेला असेल तर त्याठिकाणी कृत्रिम दात लवकरात लवकर बसवून घेतल्याने त्याचा अवतीभोवती असणाऱ्या दातांची हालचाल थांबवता येते.
९) किडलेल्या दातांमध्ये लवकरात लवकर उपचार केले असता रूट कॅनाल सारखी ट्रीटमेंट वाचवता येते.
१०) बुरशीजन्य दात मशीनने स्वच्छ केले आता ते भक्कम रीतीने दीर्घकाळ राहून त्यांची संभाव्य गळती रोखता येते.
११) लवकरात लवकर दातांच्या समस्येचे निदान केले असता खर्चिक उपचार पद्धती टाळल्या जातात आणि कमी खर्चिक उपचार करून दातांची भविष्यातील होणारी मोठी हानि टाळता येते.
१२) प्रतिबंधात्मक उपचार होण्यासाठी दर सहा महिन्यांत दंत तपासणी करून घेणे गरजेचे आहे.

-डॉ.किर्ती आंधळकर (MDS-Dental Public Health) या सार्वजनिक दंत आरोग्य तज्ज्ञ म्हणून कार्यरत आहेत.

काळजी घ्या! महाराष्ट्रात करोना पुन्हा टेन्शन वाढवतोय, या कारणांमुळं रुग्ण वाढताहेत

1 COMMENT

  1. Приглашаем Ваше предприятие к взаимовыгодному сотрудничеству в сфере производства и поставки [url=] РўСЂСѓР±Р° 2.4424 [/url] и изделий из него.

    – Поставка катализаторов, и оксидов
    – Поставка изделий производственно-технического назначения (затравкодержатели).
    – Любые типоразмеры, изготовление по чертежам и спецификациям заказчика.

    [url=https://redmetsplav.ru/store/nikel1/zarubezhnye_materialy/germaniya/cat2.4422/truba_2.4422/ ][img][/img][/url]

    [url=https://csanadarpadgyumike.cafeblog.hu/page/37/?sharebyemailCimzett=alexpopov716253%40gmail.com&sharebyemailFelado=alexpopov716253%40gmail.com&sharebyemailUzenet=%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%88%D0%B0%D0%B5%D0%BC%20%D0%92%D0%B0%D1%88%D0%B5%20%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BF%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%82%D0%B8%D0%B5%20%D0%BA%20%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%83%20%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%80%D1%83%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D1%83%20%D0%B2%20%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B8%20%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0%20%D0%B8%20%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8%20%3Ca%20href%3D%3E%20%D0%A0%D1%9F%D0%A1%D0%82%D0%A0%D1%95%D0%A0%D0%86%D0%A0%D1%95%D0%A0%C2%BB%D0%A0%D1%95%D0%A0%D1%94%D0%A0%C2%B0%202.4678%20%20%3C%2Fa%3E%20%D0%B8%20%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B9%20%D0%B8%D0%B7%20%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%BE.%20%20%20-%09%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%20%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B2%2C%20%D0%B8%20%D0%BE%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%20-%09%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%20%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B9%20%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE-%D1%82%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%28%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%8B%29.%20-%20%20%20%20%20%20%20%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D1%8B%D0%B5%20%D1%82%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%2C%20%D0%B8%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D0%BF%D0%BE%20%D1%87%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B6%D0%B0%D0%BC%20%D0%B8%20%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BC%20%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%87%D0%B8%D0%BA%D0%B0.%20%20%20%3Ca%20href%3Dhttps%3A%2F%2Fredmetsplav.ru%2Fstore%2Fnikel1%2Fzarubezhnye_materialy%2Fgermaniya%2Fcat2.4603%2Fprovoloka_2.4603%2F%3E%3Cimg%20src%3D%22%22%3E%3C%2Fa%3E%20%20%20%3Ca%20href%3Dhttps%3A%2F%2Fmarmalade.cafeblog.hu%2F2007%2Fpage%2F5%2F%3FsharebyemailCimzett%3Dalexpopov716253%2540gmail.com%26sharebyemailFelado%3Dalexpopov716253%2540gmail.com%26sharebyemailUzenet%3D%25D0%259F%25D1%2580%25D0%25B8%25D0%25B3%25D0%25BB%25D0%25B0%25D1%2588%25D0%25B0%25D0%25B5%25D0%25BC%2520%25D0%2592%25D0%25B0%25D1%2588%25D0%25B5%2520%25D0%25BF%25D1%2580%25D0%25B5%25D0%25B4%25D0%25BF%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%258F%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B5%2520%25D0%25BA%2520%25D0%25B2%25D0%25B7%25D0%25B0%25D0%25B8%25D0%25BC%25D0%25BE%25D0%25B2%25D1%258B%25D0%25B3%25D0%25BE%25D0%25B4%25D0%25BD%25D0%25BE%25D0%25BC%25D1%2583%2520%25D1%2581%25D0%25BE%25D1%2582%25D1%2580%25D1%2583%25D0%25B4%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2587%25D0%25B5%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D1%2583%2520%25D0%25B2%2520%25D1%2581%25D1%2584%25D0%25B5%25D1%2580%25D0%25B5%2520%25D0%25BF%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B8%25D0%25B7%25D0%25B2%25D0%25BE%25D0%25B4%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25B0%2520%25D0%25B8%2520%25D0%25BF%25D0%25BE%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25B2%25D0%25BA%25D0%25B8%2520%255Burl%253D%255D%2520%25D0%25A0%25D2%2590%25D0%25A0%25D1%259C60%25D0%25A0%25D1%259A%25D0%25A0%25C2%25AE%25D0%25A0%25E2%2580%2599%25D0%25A0%25D1%259E-%25D0%25A0%25E2%2580%2599%25D0%25A0%25E2%2580%259D%2520%2520-%2520%2520%25D0%25A0%25E2%2580%259C%25D0%25A0%25D1%259B%25D0%25A0%25D0%258E%25D0%25A0%25D1%259E%252023705-79%2520%2520%255B%252Furl%255D%2520%25D0%25B8%2520%25D0%25B8%25D0%25B7%25D0%25B4%25D0%25B5%25D0%25BB%25D0%25B8%25D0%25B9%2520%25D0%25B8%25D0%25B7%2520%25D0%25BD%25D0%25B5%25D0%25B3%25D0%25BE.%2520%2520%2520-%2509%25D0%259F%25D0%25BE%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25B2%25D0%25BA%25D0%25B0%2520%25D0%25BF%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25BE%25D1%2588%25D0%25BA%25D0%25BE%25D0%25B2%252C%2520%25D0%25B8%2520%25D0%25BE%25D0%25BA%25D1%2581%25D0%25B8%25D0%25B4%25D0%25BE%25D0%25B2%2520-%2509%25D0%259F%25D0%25BE%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25B2%25D0%25BA%25D0%25B0%2520%25D0%25B8%25D0%25B7%25D0%25B4%25D0%25B5%25D0%25BB%25D0%25B8%25D0%25B9%2520%25D0%25BF%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B8%25D0%25B7%25D0%25B2%25D0%25BE%25D0%25B4%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25BD%25D0%25BE-%25D1%2582%25D0%25B5%25D1%2585%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2587%25D0%25B5%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25BE%25D0%25B3%25D0%25BE%2520%25D0%25BD%25D0%25B0%25D0%25B7%25D0%25BD%25D0%25B0%25D1%2587%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%258F%2520%2528%25D0%25BE%25D0%25BF%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25B0%2529.%2520-%2520%2520%2520%2520%2520%2520%2520%25D0%259B%25D1%258E%25D0%25B1%25D1%258B%25D0%25B5%2520%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25BF%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25B7%25D0%25BC%25D0%25B5%25D1%2580%25D1%258B%252C%2520%25D0%25B8%25D0%25B7%25D0%25B3%25D0%25BE%25D1%2582%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25BB%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B5%2520%25D0%25BF%25D0%25BE%2520%25D1%2587%25D0%25B5%25D1%2580%25D1%2582%25D0%25B5%25D0%25B6%25D0%25B0%25D0%25BC%2520%25D0%25B8%2520%25D1%2581%25D0%25BF%25D0%25B5%25D1%2586%25D0%25B8%25D1%2584%25D0%25B8%25D0%25BA%25D0%25B0%25D1%2586%25D0%25B8%25D1%258F%25D0%25BC%2520%25D0%25B7%25D0%25B0%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B7%25D1%2587%25D0%25B8%25D0%25BA%25D0%25B0.%2520%2520%2520%255Burl%253Dhttps%253A%252F%252Fredmetsplav.ru%252Fstore%252Fnikel1%252Frossiyskie_materialy%252Fhn_1%252Fhn60myuvt-vd_-_gost_23705-79_1%252F%2520%255D%255Bimg%255D%255B%252Fimg%255D%255B%252Furl%255D%2520%2520%2520%25209ff3d5e%2520%26sharebyemailTitle%3DMarokkoi%2520sargabarackos%2520mezes%2520csirke%26sharebyemailUrl%3Dhttps%253A%252F%252Fmarmalade.cafeblog.hu%252F2007%252F07%252F06%252Fmarokkoi-sargabarackos-mezes-csirke%252F%26shareByEmailSendEmail%3DElkuld%3E%D1%81%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%B2%3C%2Fa%3E%20d0f5959%20&sharebyemailTitle=Baleset&sharebyemailUrl=https%3A%2F%2Fcsanadarpadgyumike.cafeblog.hu%2F2008%2F09%2F09%2Fbaleset%2F&shareByEmailSendEmail=Elkuld]сплав[/url]
    [url=https://marmalade.cafeblog.hu/2007/page/5/?sharebyemailCimzett=alexpopov716253%40gmail.com&sharebyemailFelado=alexpopov716253%40gmail.com&sharebyemailUzenet=%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%88%D0%B0%D0%B5%D0%BC%20%D0%92%D0%B0%D1%88%D0%B5%20%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BF%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%82%D0%B8%D0%B5%20%D0%BA%20%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%83%20%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%80%D1%83%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D1%83%20%D0%B2%20%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%20%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0%20%D0%B8%20%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8%20%5Burl%3D%5D%20%D0%A0%D2%90%D0%A0%D1%9C60%D0%A0%D1%9A%D0%A0%C2%AE%D0%A0%E2%80%99%D0%A0%D1%9E-%D0%A0%E2%80%99%D0%A0%E2%80%9D%20%20-%20%20%D0%A0%E2%80%9C%D0%A0%D1%9B%D0%A0%D0%8E%D0%A0%D1%9E%2023705-79%20%20%5B%2Furl%5D%20%D0%B8%20%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B9%20%D0%B8%D0%B7%20%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%BE.%20%20%20-%09%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%20%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%B2%2C%20%D0%B8%20%D0%BE%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%20-%09%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%20%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B9%20%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE-%D1%82%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%28%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B0%29.%20-%20%20%20%20%20%20%20%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D1%8B%D0%B5%20%D1%82%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%2C%20%D0%B8%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D0%BF%D0%BE%20%D1%87%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B6%D0%B0%D0%BC%20%D0%B8%20%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BC%20%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%87%D0%B8%D0%BA%D0%B0.%20%20%20%5Burl%3Dhttps%3A%2F%2Fredmetsplav.ru%2Fstore%2Fnikel1%2Frossiyskie_materialy%2Fhn_1%2Fhn60myuvt-vd_-_gost_23705-79_1%2F%20%5D%5Bimg%5D%5B%2Fimg%5D%5B%2Furl%5D%20%20%20%209ff3d5e%20&sharebyemailTitle=Marokkoi%20sargabarackos%20mezes%20csirke&sharebyemailUrl=https%3A%2F%2Fmarmalade.cafeblog.hu%2F2007%2F07%2F06%2Fmarokkoi-sargabarackos-mezes-csirke%2F&shareByEmailSendEmail=Elkuld]сплав[/url]
    c5caf15

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here