नवी दिल्ली: मुलीच्या लग्नासाठी कपाट खरेदी करायचे असो की दुकानासाठी तिजोरी, सगळ्यात आधी मनात विचार येतो तो एकाच भारतीय ब्रँडचा. तो म्हणजे गोदरेज कंपनीचा. आजही गोदरेज हा भारतातील लोकांचा आवडता ब्रँड आहे. ही देशातील सर्वात जुन्या कंपन्यांपैकी एक आहे. या ब्रँडची कथाही तितकीच जास्त खास आहे. भारताच्या स्वातंत्र्यापूर्वी या ब्रँडचा पाया रचला गेला होता. या कंपनीला अॅनी बेझंट आणि रवींद्र नाथ टागोर यांसारख्या दिग्गजांनी पाठिंबा दिला होता. हा ब्रँड इतका लोकप्रिय होता की इंग्लंडच्या राणीनेही तिच्या भारत भेटीदरम्यान कंपनीचे एक उत्पादन वापरले.इंग्लंडमधून आयात केलेले कुलूपही फेल ही कथा आहे एका माणसाची ज्याने इंग्लंडमधून आयात केलेल्या कुलूपांपेक्षा चांगले कुलूप बनवले. तेही अगदी छोट्या जागेत राहत बनवले. ७ मे १८९७ रोजी अर्देशीर गोदरेज यांनी वकिलीची पहिली आवड सोडून एका शेडमध्ये गोदरेज ग्रुप सुरू केला. त्यांनी लक्षात घेतले की परदेशात बनवलेल्या कुलूपांमध्ये इंटिग्रेटेड स्प्रिंग होते, जे बऱ्याचदा तोडले जाते. यामुळे त्यांचे कुलूप इंग्लंडमधून आयात केलेल्या लोकांपेक्षा अधिक किफायतशीर झाले. यानंतर त्यांच्या या कुलूपाची विक्री खूप वाढू लागली. त्यानंतर गोदरेजने कधीच मागे वळून पाहिले नाही. ही कंपनी आज कुठे आहे हे आपल्या सर्वांनाच माहीत आहे.मेडिकलच्या दुकानात राहून सर्जिकल उपकरणे बनवायला सुरुवात अर्देशीर गोदरेज यांनी कायद्याचे शिक्षण घेतले होते. यानंतर ते पूर्व आफ्रिकेत कायद्याचा अभ्यास करण्यासाठी गेले. मात्र काही काळानंतर त्यांनी हा सराव सोडला. ते भारतात आले आणि मेडिकलच्या दुकानात सहाय्यक म्हणून काम करू लागले. केमिस्टच्या दुकानात काम करत असताना त्यांनी सर्जिकल उपकरणे बनवण्याचा विचार केला. सर्जिकल उपकरणांचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी त्यांनी ३,००० रुपये कर्ज घेतले. त्यांना ब्रिटिश कंपनीसाठी सर्जिकल उपकरणे बनवण्याची संधी मिळाली.ब्रिटिशांशी युद्धअर्देशीर गोदरेज उपकरणे बनवायचे आणि ब्रिटीश कंपनी ती विकायची. मात्र या उत्पादनांच्या ब्रँडिंगवरून वाद निर्माण झाला होता. सर्जिकल उपकरणांवर कोणत्या कंपनीचे नाव असावे, अर्देशीर यांच्या कंपनीचे की ब्रिटीश कंपनीचे, हा प्रश्न होता. अर्देशीर गोदरेज यांना त्यांच्या उत्पादनावर मेड इन इंडिया टॅग हवा होता. पण इंग्रजांना हे मान्य नव्हते.चोरीच्या घटनांमधून सुचली नवीन कल्पना मुंबईत चोरीची प्रकरणे दिवसागणिक वाढत होती. वृत्तपत्रांमध्ये चोरीच्या घटनांच्या हेडलाईन झळकत होत्या. येथूनच त्यांना नवीन उत्पादन तयार करण्याची कल्पना सुचली. अर्देशीर गोदरेज यांनी मजबूत लॉकर्स बनवले. त्यानंतर १९२३ मध्ये त्यांनी कपाटे बनवण्यास सुरुवात केली. कुलूप आणि कपाटांच्या व्यवसायानंतर गोदरेजने साबणही बनवले. गोदरेजने प्राण्यांच्या चरबीशिवाय जगातील पहिला साबण बनवला. स्वातंत्र्यानंतर गोदरेजला विस्ताराची चांगली संधी मिळाली.गोदरेजने १७ लाख मतपेट्या बनवल्या१९५१ साली स्वतंत्र भारतात पहिल्या लोकसभा निवडणुका झाल्या. या निवडणुकांसाठी गोदरेज कंपनीने सुमारे १७ लाख मतपेट्या (बॅलेट बॉक्स) बनवल्या. पुढे गोदरेजने फ्रीज बनवायला सुरुवात केली. सध्याच्या घडीला इतर नवनवीन अनेक ब्रँड बाजारात आले असलं तरी गोदरेजने आपला दबदबा कायम राखला आहे.
