फेसबुक कायद्याच्या कचाट्यात; व्हॉट्सअॅप व इन्स्टाग्राम विकावं लागणार?

वॉशिंग्टन: सोशल मीडियाच्या व्यवसायात अढळ स्थान निर्माण केलेल्या फेसबुकवर मोठे आर्थिक संकट ओढवले आहे. या व्यवसायात मक्तेदारी निर्माण करणाऱ्या फेसबुकविरोधात अमेरिकी सरकार व त्यांच्या ४८ राज्यांनी एकाच वेळी कायदेशीर खटले दाखल केल्याने ही कंपनी अडचणीत आली आहे. या खटल्यांचा फेसबुकच्या विरोधात निकाल लागल्यास त्यांना व्हॉट्सअॅप व इन्स्टाग्राम या आपल्या ताब्यातील कंपन्या विकाव्या लागतील, अशी शक्यता व्यक्त होत आहे. व्यावसायिक ताकदीचा दुरुपयोग करत आपल्या लहान स्पर्धकांना चिरडून अनिष्ट प्रकारे मक्तेदारी निर्माण केल्याचा ठपका फेसबुकवर ठेवण्यात आला आहे.

अमेरिकी सरकारच्या संघीय व्यापार आयोगाने (एफटीसी) व ४८ राज्यांच्या अॅटर्नी जनरलनी फेसबुकवर बुधवारी हे खटले दाखल केले. न्यूयॉर्कचे अॅटर्नी जनरल लेटिटिया जेम्स यांनी एका पत्रकार परिषदेत ही माहिती दिली. फेसबुकने नियोजनबद्ध डावपेच आखून आपल्या मक्तेदारीस आव्हान देऊ शकणाऱ्या स्पर्धकांचा बीमोड केला. २०१२मध्ये प्रतिस्पर्धी कंपनी इन्स्टाग्राम, तर २०१४मध्ये व्हॉट्सअॅपची मालकी मिळवण्याच्या व्यवहारांचा यात समावेश आहे. यातून सॉफ्टवेअर डेव्हलपर्ससाठी फेसबुकने स्पर्धेस जागाच ठेवली नाही व मक्तेदारी निर्माण केली, असा आरोप या खटल्यांमध्ये करण्यात आला आहे. यामुळे या क्षेत्रातील स्पर्धाच संपुष्टात आली व सोशल मीडियातील ग्राहकांपुढे अत्यल्प पर्याय शिल्लक राहिले. आपल्या वापरकर्त्यांकडून मिळणाऱ्या महसुलाच्या आधारे फेसबुकने जवळपास १० वर्षे आपले अग्रस्थान कायम राखले, याकडे जेम्स यांनी लक्ष वेधले.

वाचा:

याचिकेत मागण्या काय?

‘’ची मक्तेदारी मोडून काढण्यासाठी या याचिकांमध्ये अनेक मागण्या करण्यात आल्या आहेत. त्यानुसार फेसबुकच्या उपकंपन्यांच्या (इन्स्टाग्राम, व्हॉट्सअॅप) मालमत्तांची विक्री करणे, सॉफ्टवेअर डेव्हलपर्सवर स्पर्धाविरोधी परिस्थिती लादण्यापासून फेसबुकला रोखणे, भविष्यातील संभाव्य अधिग्रहण व विलीनीकरणाच्या प्रक्रियेपूर्वी सरकारला सूचित करणे व परवानगी घेणे आदी कारवाई या तक्रारदारांना अपेक्षित आहे.

वाचा:
फेसबुकने आरोप फेटाळले

फेसबुकने आपल्यावरील सर्व आरोप फेटाळून लावले आहेत. हे खटले म्हणजे भूतकाळातील घटनांना वेगळा अर्थ देण्यासारखे आहे. यामुळे कंपन्यांच्या विलीनीकरणासंबंधी सरकारने वेळोवेळी घेतलेल्या आढावा प्रक्रियेवरच शंका निर्माण होण्याची शक्यता आहे, अशी प्रतिक्रिया फेसबुकच्या उपाध्यक्ष जेनिफर न्यूस्टेड यांनी दिली.

वाचा:
फेसबुकची कमाई किती?

सोशल मीडियामध्ये मक्तेदारी निर्माण करणाऱ्या फेसबुकचे उत्पन्न व नफा अचंबित करणारा आहे. फेसबुकने गेल्या वर्षी तब्बल ७० अब्ज अमेरिकी डॉलरचा महसूल जमा केला, तर त्यांच्या नफ्याचा आकडा १८.५ अब्ज अमेरिकी डॉलर नोंदवला गेला. इन्स्टाग्रामकडून आपल्याला भविष्यात स्पर्धा निर्माण होऊ शकते हे हेरून फेसबुकचे सीईओ मार्क झुकेरबर्ग यांनी एप्रिल २०१२मध्ये एक अब्ज डॉलर मोजून ती कंपनी विकत घेतली व स्पर्धा टाळली. त्यानंतर फेब्रुवारी २०१४मध्ये १९ अब्ज डॉलरच्या मोबदल्यात त्यांनी व्हॉट्सअॅपलादेखील आपल्या पंखाखाली घेतले.