समुद्राच्या लाटांवर तरंगणाऱ्या जहाजात (Naval Ship) विशेष दर्जाचे स्टील वापरले जाते. तांत्रिक भाषेत त्याला डीएमआर ग्रेड स्पेशालिटी म्हणतात. हे देशातच महारत्न सरकारी कंपनी सेल (Steel Authority of India Limited) ने डीएमआर एल आणि इतर काही संस्थांच्या मदतीने विकसित केले आहे. असे स्टील बनवण्याची क्षमता जगातील मोजक्या देशांकडेच आहे.
सेल कंपनीने केला स्टीलचा पुरवठा
स्टील अथॉरिटी ऑफ इंडिया लिमिटेड (SAIL) ने देशातील पहिल्या स्वदेशी बनावटीच्या विमानवाहू आयएनएस विक्रांतसाठी सर्व डीएमआर ग्रेड स्पेशॅलिटी स्टीलचा पुरवठा केला आहे. हा मोठा टप्पा गाठून कंपनीने “आत्मनिर्भर भारत” च्या दिशेने एक मजबूत पाऊल उचलले आहे. भारतीय नौदलाची हे पहिले स्वदेशी विमानवाहू जहाज तयार करण्यासाठी कंपनीने सुमारे ३०,००० टन डीएमआर ग्रेड स्पेशॅलिटी स्टीलचा पुरवठा केला आहे. ही स्वदेशी विमानवाहू युद्धनौका “आयएनएस विक्रांत” २ सप्टेंबर२०२२ रोजी कोचीन शिपयार्ड लिमिटेडकडून कार्यान्वित केली जाईल.
भारतीय नौदल आणि डीएमआरएल च्या सहकार्याने विकसित केले
या स्वदेशी प्रकल्पासाठी सेलने पुरवलेल्या स्टीलमध्ये विशेष डीएमआर ग्रेड प्लेट्सचा समावेश आहे. या डीएमआर ग्रेड प्लेट्स सेलने भारतीय नौदल आणि डीएमआरएलच्या सहकार्याने विकसित केल्या आहेत. जहाजाच्या हुल आणि आतील भागासाठी ग्रेड २४९ ए आणि फ्लाइंग डेकसाठी ग्रेड २४९ बी डीएमआर प्लेट्स वापरल्या गेल्या.
सोशल मीडियाद्वारे कमाई करणार्‍यांना भरावा लागणार इन्कमटॅक्स, असा आहे नियम
सेलच्या या प्लांटमध्ये हे स्पेशल ग्रेड स्टील बनवले जाते
या युद्धनौकेसाठी बल्ब बार वगळता संपूर्ण विशेष स्टील कंपनीच्या भिलाई, बोकारो आणि राउरकेला या एकात्मिक स्टील प्लांटद्वारे पुरवले गेले आहे. आयएनएस विक्रांतच्या बांधकामात वापरण्यात आलेले हे विशेष दर्जाचे स्टील – डीएमआर प्लेट आयात कमी करण्यास मदत करते. सेलच्या तांत्रिक पराक्रमाचा आणि अभियांत्रिकी पराक्रमाचा हा पुरावा आहे.
२४ टक्के पुरवठा विदेशातून
भारतीय नौदलाची दुसरी विमानवाहू युद्धनौका आयएनएस विक्रांत ७६ टक्के स्वदेशी आहे. या विमानवाहू नौकेतील २४ टक्के भाग विदेशातून खरेदी करण्यात आले आहेत. यामध्ये अनेक रडार, शस्त्रास्त्र यंत्रणा आणि इतर उपकरणांचा समावेश आहे. आयएनएस विक्रांतसाठी अनेक शस्त्रास्त्र प्रणाली आणि उपकरणे भारताच्या संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेनेच तयार केली आहेत. यामध्ये डीआरडीओ, नेव्हल डिझाईन ब्युरो, भारत इलेक्ट्रिकल्स लिमिटेड, भारत हेवी इलेक्ट्रिकल्स लिमिटेड, किर्लोस्कर, एल अँड टी, केल्ट्रॉन, जीआरएसई आणि वॉर्टसिला इंडिया या खासगी कंपन्यांनीही मोठे योगदान दिले आहे.
राकेश झुनझुनवाला यांची अखेरची इच्छा पूर्ण झाली; मृत्यूनंतर ४८ तासात पहा काय
पूर्वी ही नौदलात आयएनएस विक्रांत होती
कोची शिपयार्डने आयएनएस विक्रांतची निर्मिती स्वदेशी पद्धतीने केली आहे. भारताच्या पहिल्या विमानवाहू युद्धनौकेचे नाव ही आयएनएस विक्रांत (आर ११) होते. याच युद्धनौकेच्या स्मरणार्थ या युद्धनौकेला ‘विक्रांत’ हे नाव दिले आहे. जुनी आयएनएस विक्रांत ही ब्रिटनमधून खरेदी करण्यात आली होती; या युद्धनौकेला ४ मार्च १९६१ रोजी भारतीय नौदलात रुजू झाली होती. या युद्धनौकेने १९७१ च्या युद्धात पाकिस्तानला हरभरा चांगलाच तडाखा दिला होता. नवीन आयएनएस विक्रांत २६२ मीटर लांब आणि ६२ मीटर रुंद आहे. त्याचे विस्थापन ४०,००० टन आहे. या विमानवाहू नौकेत १४ डेक आहेत, ज्यामध्ये विमानाव्यतिरिक्त १७०० हून अधिक क्रू मेंबर बसू शकतात. आयएनएस विक्रांतमध्ये मोठी मेस, जिम, हॉस्पिटल याशिवाय विमानाच्या किरकोळ दुरुस्तीसाठी सुविधा देखील आहेत.
गौतम अदानींच्या नावे नवा विक्रम; या व्यक्तींना मागे टाकत जगातील श्रीमंतांच्या यादीत
विमानवाहू युद्धनौका म्हणजे काय?
विमानवाहू युद्धनौका म्हणजे समुद्रामध्ये चालते फिरते विमानांचे हवाई उड्डाण ठिकाण असते. हि एक अशी युद्धनौका असते, जिथून विमानांना ऑपरेट केले जाते. या जहाजाच्या डेकवर विविध प्रकारची विमाने उतरू शकतात, टेक ऑफ करू शकतात, इंधन भरू शकतात. एवढेच नाही तर विमानवाहू युद्धनौकेवर विमाने शस्त्रास्त्रांनी सज्ज होऊ शकतात. यामुळे समुद्रात लांब अंतरापर्यंत हवाई क्षमता राखता येते. एवढेच नाही तर शत्रूच्या प्रदेशात नौदल नाकेबंदी करण्यातही विमानवाहू जहाजे मोठे योगदान देऊ शकतात. १९७१ च्या युद्धात भारताने आयएनएस विक्रांतच्या माध्यमातून बंगालच्या उपसागरात नौदल नाकेबंदी केली होती.
