रशियाचे दिवस फिरले, यूक्रेनविरुद्ध अणवस्त्र वापराच्या धमकीवरुन मित्रानेच डोळे वटारलेऑक्टोबर महिन्यात भारताच्या एकूण कच्च्या तेलाच्या आयातीमध्ये रशियाचा वाटा २२ टक्के होता, असे अहवालात असे म्हटले आहे. त्यापाठोपाठ इराकचा २०.५ टक्के आणि सौदी अरेबियाचा वाटा १६ टक्के राहिला आहे. भारताला सवलतीच्या दरात तेल विकण्याची घोषणा केल्याने रशियन तेलाचा पुरवठा आणखी वाढला आहे. युक्रेनवरील हल्ल्यानंतर पाश्चात्य देशांनी रशियावर तेल व्यापारावर बंदीसह सर्व प्रकारचे निर्बंध लादले, ज्यानंतर रशियाने भारताला स्वस्त दरात तेल पुरवठा करण्यास सुरुवात केली. भारताने देखील याचा पुरेपूर फायदा घेत आहे.
रशिया यूक्रेन युद्धाचा भारतावर परिणाम, जागतिक बँकेकडून विकास दराबाबत मोठं भाकित
एक वर्षापूर्वीची स्थिती
डिसेंबर २०२१ मध्ये भारताने रशियाकडून दररोज केवळ ३६,२५५ बॅरल कच्चे तेल खरेदी केले असल्याचे व्होर्टेक्साच्या अहवालात म्हटले आहे. तर इराककडून ही खरेदी १ दशलक्ष बॅरल आणि सौदी अरेबियाकडून ९५२,६२५ बॅरल होती. त्यानंतरच्या दोन महिन्यात रशियाकडून तेल खरेदी झाली नसून मार्चमध्ये पुन्हा रशियन तेल खरेदी करण्यास सुरुवात केली. रशिया आणि युक्रेन युद्धाची सुरुवात फेब्रुवारी महिन्यातच झाली होती. त्यानंतर भारत आणि रशिया एकमेकांच्या जवळ आले आणि त्याचा फायदा तेलाच्या व्यापारात दिसू लागला.
सध्याचं युग युद्धाचं नाही,यूक्रेन युद्धावर मोदींचा सूचक इशारा; पुतीन यांच्याकडून रशिया भेटीचं निमंत्रण
सौदी तिसऱ्या क्रमांकावर
भारताने मार्चमध्ये ६८,६०० बीपीडी रशियन तेल आयात केले, तर पुढच्या महिन्यात ते २६६,६१७ बीपीडीवर पोहोचले. तसेच जूनमध्ये आयातीचे प्रमाण ९४२,६९४ बीपीडीवर पोहोचले पण जूनमध्ये इराक हा भारताचा १०.४ दशलक्ष बीपीडी तेलाचा सर्वात मोठा पुरवठादार ठरलं. त्याच महिन्यात रशिया भारताचा दुसरा सर्वात मोठा पुरवठादार बनला. पुढील दोन महिन्यांत आयातीत किरकोळ घट झाली. व्होर्टेक्साच्या अहवालानुसार सप्टेंबरमध्ये आयात ८७६,३९६ बीपीडी होती, जी ऑक्टोबरमध्ये ८३५,५५६ बीपीडी झाली. याशिवाय इराक ऑक्टोबरमध्ये ८८८,०७९ बीपीडी पुरवठ्यासह दुसऱ्या स्थानावर घसरला, त्यानंतर सौदी अरेबिया ७४६,९४७ बीपीडीवर घसरला.
भारत सरकारची भूमिका काय
जगभरातून टीका होत असतानाही भारताने रशियाकडून तेल खरेदीच्या निर्णयाचा बचाव केला. जिथे स्वस्त तेल मिळेल तिथे ते विकत घेईल असे भारताने म्हटले. भारताच्या या निर्णयावर अमेरिकेसह पाश्चिमात्य देशांनी प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले, मात्र दबावाला झुगारून भारताने रशियाकडून सातत्याने तेल खरेदी वाढवली आहे. गेल्या आठवड्यात तेल मंत्री हरदीप सिंग पुरी यांनी अबु धाबीमध्ये CNN ला सांगितले की, आर्थिक वर्ष २०१२ (एप्रिल २०२१ ते मार्च २०२२) मध्ये रशियन तेल खरेदी ०.२ टक्के (भारताने आयात केलेल्या सर्व तेलांपैकी) होती. युरोप दुपारच्या वेळी जे तेल खरेदी करतो त्याचा एक चतुर्थांश तेल आम्ही अजूनही खरेदी करतो. आपल्या ग्राहकांप्रती आपले नैतिक कर्तव्य आहे. आमची लोकसंख्या १.३४ अब्ज आहे आणि त्यांना ऊर्जा पुरवली जाईल आम्हाला हे सुनिश्चित करायचे आहे, मग ते पेट्रोल किंवा डिझेल असो.
